Narrated Usaid b. Zuhair:

Rafi' b. Khadij came to us and said: The Messenger of Allah (ﷺ) forbids you from a work which is beneficial to you ; and obedience to Allah and His Prophet (ﷺ) is more beneficial to you. The Messenger of Allah (ﷺ) forbids you from renting land for share of its produce and he said: If anyone if not in need of his land he should lend it to his brother or leave it.

Abu Dawud said: Shu'bah and Mufaddal b. Muhalhal have narrated it from Mansur in similar way. Shu'bah said (in his version): Usaid, nephew of Rafi' b, Khadij.

(3398) Üseyd b. Zuhayr şöyle demiştir:
Râfi' b. Hadîc bize gelip;

Şüphesiz Rasûlullah (s. a) size, sizin için faydalı olan bir şeyi yasaklıyor. Ama Allah'a
ve Rasûlüne itaat sizin için daha faydalıdır. Şüphesiz Rasûlullah size, araziyi kiraya ve
eyi yasak ediyor. Efendimiz; "Toprağına ihtiyaç duymayan kişi ya kardeşine versin ya
da boş bıraksın" buyurdu, dedi.



Ebû Dâvûd dedi ki: Bu hadisi, Şu'be ve Mufaddai b. Mühelhel de Mansur'dan aynen
böyle rivayet etti.

[240]

Şu'be; "Üseyd, Râfi' b. Hadîc'in kardeşinin oğludur." dedi.
Açıklama

Hadis, müzâraayı menetmektedir. Hz. Peygamber, ihtiyacından fazla tarlası olanlara,
tarlalarını öncelikle, toprağı olma yan müsİümanlara karşılık beklemeden vermelerini
tavsiye etmektedir. Bu verme, mallığma değil, iare oUrâk vermedir. Ama yine de
büyük bir âlicenablık ve şefkat duygusunun eseridir. Bir kimse için kendi malını,
hiçbir karşılık gözetmeden diğer bir müslümanm istifadesine sunması İslâm'ın dışın-
daki din ve düzenlerde pek rastlanacak bir şey değildir. Bilindiği gibi dinimiz, devamlı
olarak zenginlerin fakirlere yardımcı olmalarını, ikramda bulunmalarını emretmiştir.
Böylece hem fakirin karnı doyacak, hem de zengin ve fakir arasında sevgi ve saygı
yayılacaktır. Bu iki kesim birbirine diş bileyen, kin besleyen iki ayrı kamp değil, sevgi
ve saygı duyan kardeşler olacaklardır.

Efendimiz, tarlasını ekmeyen ve bir başkasının istifadesine sunmak istemeyenlere boş
bırakmalarını, kiraya vermemelerini emretmektedir. "Arazi boş bırakılacağına ihtiyaç
sahiplerine kiraya ya da ortağa verilse, her iki taraf için daha iyi olmaz mı?" şeklinde
bir itiraz gelebilir. Gerçi araziyi boş bırakmak onu tamamen faydasız bırakmak demek
değildir. Çünkü bu, tarlanın dinlenmesini sağlayacağı gibi, hayvanlar için otlak
vazifesi de yapabilir. Ama, toprağı olmayana ortağa veya kiraya verilmesinin
ekonomik faydası daha büyüktür. Bir taraftan, ortak eken ihtiyaç sahibi ürün elde eder.
Öbür taraftan öşür alınmak suretiyle devlet hazinesi, dolayısıyla fakir halk fayda
sağlar. Buna rağmen tarlayı kiraya vermeyi yasaklamaktaki hikmetin ne olduğunu
anlamakta güçlük çekiyoruz. .

Ulemanın büyük çoğunluğunun ictihadlarmm bu manadaki hadislere zıt olduğunu
biliyoruz. Ahmed b. Hanbel'in bu konudaki Râfi' hadisleri için; "Çok renkli" dediğine

um

yukarıda işaret etmiştik.