هذه الخدمةُ تعملُ بصورةٍ آليةٍ، وهي قيدُ الضبطِ والتطوير، 
2858 حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ حَنْبَلٍ ، حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّزَّاقِ ، أَخْبَرَنَا ابْنُ جُرَيْجٍ ، أَخْبَرَنِي أَبُو الزُّبَيْرِ ، أَنَّهُ سَمِعَ جَابِرًا ، يَقُولُ : سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ نَهَى أَنْ يَقْعُدَ عَلَى الْقَبْرِ ، وَأَنْ يُقَصَّصَ وَيُبْنَى عَلَيْهِ ، حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ ، وَعُثْمَانُ بْنُ أَبِي شَيْبَةَ ، قَالَا : حَدَّثَنَا حَفْصُ بْنُ غِيَاثٍ ، عَنِ ابْنِ جُرَيْجٍ ، عَنْ سُلَيْمَانَ بْنِ مُوسَى ، وَعَنْ أَبِي الزُّبَيْرِ ، عَنْ جَابِرٍ ، بِهَذَا الْحَدِيثِ ، قَالَ أَبُو دَاوُدَ : قَالَ عُثْمَانُ : أَوْ يُزَادَ عَلَيْهِ ، وَزَادَ سُلَيْمَانُ بْنُ مُوسَى : أَوْ أَنْ يُكْتَبَ عَلَيْهِ ، وَلَمْ يَذْكُرْ مُسَدَّدٌ فِي حَدِيثِهِ : أَوْ يُزَادَ عَلَيْهِ ، قَالَ أَبُو دَاوُدَ : خَفِيَ عَلَيَّ مِنْ حَدِيثِ مُسَدَّدٍ حَرْفُ وَأَنْ
هذه الخدمةُ تعملُ بصورةٍ آليةٍ، وهي قيدُ الضبطِ والتطوير، 
2858 حدثنا أحمد بن حنبل ، حدثنا عبد الرزاق ، أخبرنا ابن جريج ، أخبرني أبو الزبير ، أنه سمع جابرا ، يقول : سمعت رسول الله صلى الله عليه وسلم نهى أن يقعد على القبر ، وأن يقصص ويبنى عليه ، حدثنا مسدد ، وعثمان بن أبي شيبة ، قالا : حدثنا حفص بن غياث ، عن ابن جريج ، عن سليمان بن موسى ، وعن أبي الزبير ، عن جابر ، بهذا الحديث ، قال أبو داود : قال عثمان : أو يزاد عليه ، وزاد سليمان بن موسى : أو أن يكتب عليه ، ولم يذكر مسدد في حديثه : أو يزاد عليه ، قال أبو داود : خفي علي من حديث مسدد حرف وأن
هذه الخدمةُ تعملُ بصورةٍ آليةٍ، وهي قيدُ الضبطِ والتطوير، 

: هذه القراءةُ حاسوبية، وما زالت قيدُ الضبطِ والتطوير، 

The tradition mentioned above has also been narrated by Jabir through a different chain of transmitters.

Abu Dawud said:

'Uthman said: or anything added to it. Sulaiman b. Musa said: or anything written on it. Musaddad did not mention in his version the words or anything added to it.

Abu Dawud said: The word and that (wa an) remained hidden to me.

(3225) Cabir (r.a) dedi ki:

Rasûlullah (s.a)'ı kabir(ler) üzerine oturulmasını, (kabirlerin) kireçlenmesini ve (kabir)

15961

üzerine bina yapılmasını yasaklarken işittim.
Açıklama

İbn Hazm bu hadisin zahirine sarılarak, buradaki yasağın hürmet ifade ettiğini,
dolayısıyla kabirleri kireçlemenin haram olduğunu söylemiştir.

Hanefılerle, Malikilere, Şâfıîlere ve İmam Ahmed'le Davud'u Zahirî'ye ve daha birçok
ilim adamına göre ise, buradaki yasak kerahet içindir, dolayısıyla kabirleri kireçlemek
mekruhtur.

Bu mevzuda Menhel yazarı şunları söylüyor: "Her ne kadar âlimlerin büyük
çoğunluğu bu hadis-i şerifteki yasağın hürmet ifade etmeyip, kerahet ifade ettiğini
söylemişlerse de, aslında ben hadisdeki bu yasağı asli manâsı olan haramlıktan çıkarıp
kerahete hamlettiren bir delile rastlamadım. Binaenaleyh kanaatimce buradaki yasağın
hükmü kerahet değil hürmettir. Öyle zannediyorum ki ölülerin kabirlere, baki
kalmaları için değil, bilakis çürümeleri için konuldukları hikmetine bağlı olarak,
kabirleri kireçlemek yasaklanmıştır. Çünkü kireç dünya meskenlerinin zinetidir.
Kabirdeki ölününse buna ihtiyacı yoktur."

Hadis-i şerifte kabir üzerine bina yapmanın yasak olduğu da ifade edilmektedir.
Turtuşî'nin ifadesine göre, kabir üzerine bina yapmak birisi taş veya benzer;
malzemelerle bina yapmak, diğeri de çadır ve benzeri malzemeleri kabrin üzerine
yerleştirmek suretiyle iki şekilde olur ki hadis-i şerifteki yasak her ikisine de şamildir.
Bu mevzuda fıkıh âlimlerinin görüşünü şu şekilde özetlemek mümkündür:

1. İbn Hazm bu hadis-i şerifin zahirine bakarak kabir üzerine bina yap-nanm haram
olduğunu söylemişlerdir. Şâfiîlerle, Hanbelilere göre ise, eğer nezar bu binayı yaptıran
kimsenin mülkü içerisinde bulunuyorsa o zaman ?u mekruh olur. Fakat, mezar, halkın
hayrına bağışlanmış bir arazi içerisinle bulunuyorsa o zaman haram olur.

2. Şafiî imamlarından Nevevî: "Bizim arkadaşlarımız umumi mezarlık üzerine yapılan
binanın yıkılması lazım geldiği hususunda ittifak etmişlerdir." diyor.

3. Hanefılere göre ise, eğer bu bina mezarı süslemek için yapılmışsa haramdır. Onu
takviye için yapılmışsa mekruhtur.

el-Ezhar isimli eserde; eğer mezar, bu binayı yaptıranın kendi mülkü içerisinde ise,
bina yaptırmak mekruh, kendi mülkü içerisinde değilse haram olur. Eğer bu bina,
mescitse yıkılması gerekir denilmektedir.



4. Malikilere göre ise, kabir üzerine yapılan bina veya gerilen bir çatı eğer ölünün
mülkünde ise veya başkasının mülkünde olup da sahibi tarafından kabir yapılması ve
üzerine bina inşa edilmesi için izin verilmişse veya bu bina gösteriş için yapılmamışsa,
kubbeli olmasa bile mekruhtur. Fakat ölüleri defn için vakfedilmiş, yani umuma ait
olan mezarlıkta bulunan bir kabir üzerine bina yapmak, yahutta her nerede olursa
olsun herhangi bir kabir üzerine gösteriş için bina yapmak haramdır. Çünkü bu hareket
hem başkalarının bu kabristandaki hakkını kısıtlamaktır, hem de Allah'ın yasaklamış
olduğu kibirlenme veya gösteriş için yapılmıştır.

Bu bina, mezarı bir takım zararlardan korumak için yapılmış bile olsa, yapılan bu işin
haramdan başka bir şey olmadığında Malikilerce ittifak vardır . Kabir üzerine
oturmanın hükmü bu mevzuya hasredilen 71-73. numaralı babda ele alınacaktır.
[597]

(İnşaallah)
Bazı Hükümler

1. Kabir üzerine oturmak yasaktır

2. Kabirleri kireçle sıvamak yasaklanmıştır.

15981

3. Kabir üzerine bina yapmak caiz değildir.

شرح الحديث من عون المعبود لابى داود

: : هذه القراءةُ حاسوبية، وما زالت قيدُ الضبطِ والتطوير،    [3226] ( عَنْ سُلَيْمَانَ بْنِ مُوسَى) وَهُوَ الْأَشْدَقُ قَالَهُ الْمُنْذِرِيُّ ( قَالَ عُثْمَانُ أَوْ يُزَادَ عَلَيْهِ) بَوَّبَ عَلَى هَذِهِ الزِّيَادَةِ الْبَيْهَقِيُّ بَابُ لَا يُزَادُ عَلَى الْقَبْرِ أَكْثَرُ مِنْ تُرَابِهِ لِئَلَّا تُرْفَعَ وَظَاهِرُهُ أَنَّ الْمُرَادَ بِالزِّيَادَةِ عَلَيْهِ الزِّيَادَةُ عَلَى تُرَابِهِ
قَالَهُ فِي النَّيْلِ ( أَوْ أَنْ يُكْتَبَ عَلَيْهِ) بِالْبِنَاءِ لِلْمَفْعُولِ فِيهِ كَرَاهِيَةُ الْكِتَابَةِ عَلَى الْقُبُورِ وَظَاهِرُهُ عَدَمُ الْفَرْقِ بَيْنَ كِتَابَةِ اسْمِ الْمَيِّتِ عَلَى الْقَبْرِ وَغَيْرِهَا
قَالَ المنذري والحديث أخرجه النسائي وأخرجه بن مَاجَهْ مُخْتَصَرًا قَالَ نَهَى رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أَنْ يُكْتَبَ عَلَى الْقَبْرِ شَيْءٌ وَسُلَيْمَانُ بْنُ مُوسَى لَمْ يَسْمَعْ مِنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ فَهُوَ مُنْقَطِعٌQقال الحافظ شمس الدين بن القيم رحمه اللَّه وَفِي صَحِيح أَبِي حَاتِم بْن حِبَّان مِنْ حَدِيث عَاصِم عَنْ أَبِي وَائِل عَنْ عَبْد اللَّه قَالَ سَمِعْت رَسُول اللَّه صَلَّى اللَّه عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَقُول مِنْ شِرَار النَّاس مَنْ تُدْرِكهُمْ السَّاعَة وَهُمْ أَحْيَاء وَمَنْ يَتَّخِذُونَ الْقُبُور مَسَاجِد وَفِي صَحِيح مُسْلِم عَنْ جُنْدَب بْن عَبْد اللَّه الْبَجْلِيِّ قَالَ سَمِعْت رَسُول اللَّه صَلَّى اللَّه عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَبْل أَنْ يَمُوت بِخَمْسٍ وَهُوَ يَقُول إِنِّي أَبْرَأ إِلَى اللَّه أَنْ يَكُون لِي مِنْكُمْ خَلِيل
فَإِنَّ اللَّه عَزَّ وَجَلَّ قَدْ اِتَّخَذَنِي خَلِيلًا