Narrated Jabir: We were with the Prophet (ﷺ) when a funeral passed hi and he stood up for it. When we went to carry it, we found that it was a funeral of a Jew. We, therefore said: Messenger of Allah, this is the funeral of a Jew. He said: Death is fearful event, so when you see a funeral, stand up.

(3174) Cabir b. Abdullah (r.a) dedi ki:

"Biz peygamber (s. a) in yanında idik. O sırada yanımızdan bir cenaze geçti de (Hz.
Peygamber onu görünce) hemen ayağa kalktı (ona uyarak biz de ayağa kalkıp) onu
omuzlamak için (tabuta doğru) yürüdük. Bir de baktık ki, yahudi cenazesiymiş. Bunun
üzerine;

Ey Allah'ın Rasulü bu bir yahudi cenazesiymiş- dedik. (Rasul-ü Ekrem de):
"Ölüm korkunç (ve ibret alınacak) bir hadisedir, bîr cenaze görünce hemen ayağa

[4091

kalkınız." buyurdu.
Açıklama



Bu hadis-i şerif, bir cenazenin geçmekte olduğu görülünce, ayağa kalkmanın



meşruluğunu, bir gayr-i muslinim cenazesine bile ayağa kalkılabileceğini ifade
etmektedir.

Buharî'nin rivayetinde, cenazeyi görmek ayağa kalkmak için bir sebep olarak
[4101

gösterilirken Ebû Dâvûd, Nesaî, Müslim ve İbn Mace'nin rivayetinde "ölümün
korkunçluğu ve ibret alınacak bir hadise oluşu" ayağa kalkmanın sebebi olarak
gösterilmiştir.

Bu bakımdan, ölüm ibretli bir hadise olduğu için ibret alma hususunda kâfirin
cenazesiyle, müslimin cenazesi arasında bir fark olmadığından, her İnsanın cenazesi
için ayağa kalkmak intibaha vesile olabilir.

Sehl b. Hanif ile Kays b. Sa'd'm rivayetlerine göre, "Peygamber (s.a.) in yanından bir
cenaze geçmiş. Rasûlüllah (s.a) buna ayağa kalktığında, bunun bir yahudi cenazesi
olduğu kendisine bildirilmiş, Rasûlüllah da -Bu da (yaşayıp ölen) bir insan değil mi?-
I4JÜJ

cevabını vermiş."

Ahmed b. Hanbel'in Abdullah b. As'dan rivayet ettiği bir hadis-i şerif de şu mealdedir:
"...Evet kâfir cenazesine de ayağa kalkınız. Çünkü siz (aslında) o kâfir cenazesine
kalkmıyorsunuz. Ancak ruhları kabzeden yüce Allah'a ta'zim ederek ayağa
kalkıyorsunuz."

Hakim de, Enes b. Malik'ten şu mealde bir hadis-i şerif rivayet etmiştir: "Rasûlüllah
(s.a)'in yanından bir cenaze geçti de, hemen ayağa kalktı. (Oradakiler) Ey Allanın
Rasûlü, bu bir yahudi cenazesidir, deyince -Ben melekler için ayağa kalktım- cevabını
verdi."

Tahavî'nin Abdullah b. Şehbera'dan naklen rivayet ettiği bir hadis-i şerifte şu
mealdedir: "Biz, Ali (r.a) ile bir cenazeyi intizar edip otururken, yanımızdan başka bir
cenaze geçti. Biz ayağa kalktık. Ali (r.a): Sizi bu cenazeye hangi bilgi ve duygunuz
kaldırıyor diye sordu. Dedik ki:

Biz ne biliyorsak ancak siz ashabı Muhammed (s.a)'den duyduklarımıza,
gördüklerimize medyunuz. Hz. Ali;
Duyduğunuz nedir ki, diye sordu. Biz de:

Ebû Musa, Rasûlüllah (s.a)'in "Yanınızdan bir cenaze geçtiğinde müslim olsun, yahudi
olsun veya hıristiyan olsun ayağa kalkınız. Çünkü siz ona değil, onun yanındaki
meleklere kalkıyorsunuz" buyurduğunu söylüyor, diye cevap verdik.
Ahmed b. Hanbel'in el-Hasen b. Ali'den rivayet ettiği bir hadis-i şerifte, Hz.
Peygamber'in yanından geçen bir yahudi cenazesini görünce ayağa kalkması onun
kokusundan rahatsız oluşuna bağlanırken, Taberî ile Beyha-kî'nin el-Hasen' den rivayet
ettiği bir hadiste de Hz. Peygamberin yahudinin başının kendilerinden daha
yukarılarda bulunmasına tahammül edemediği için ayağa kalktığı ifade edilmektedir.
Ancak, Hz. Peygamberin ayağa kalkmasını yahudinin kokusundan ve onun başının
yukarılarda olmasından rahatsız olmasına bağlayan son iki hadis sıhhat yönünden daha
önceki hadisler derecesinde olmadıklarından ve bu hadisler Hz. Peygamberin kendi
sözü olmayıp, sadece ravilerin kanaatlerini yansıttıklarından, kendilerinden önce
geçen ve Hz. Peygamberin yahudi cenazesine ayağa kalkışını Allah'a ta'zim, meleklere
saygı ve cenazeden ibret alma gibi sebeplere bağlayan hadisler karşısında, nazarı
itibara alınacak 'bir önemi haiz değillerdir.

Bu ayağa kalkışı, Allah'a ta'zim, meleklere saygı ve ölümden ibret gibi sebeplere
bağlayan hadisler arasında ise bir çelişki yoktur. Çünkü bunların hepsi neticede



[412]

Allah'ın emrine ta'zim noktasında birleşirler.