When a boy was born to one of us in the pre-Islamic period, we sacrificed a sheep and smeared his head with its blood; but when Allah brought Islam, we sacrificed a sheep, shaved his head and smeared his head with saffron.

(3208) İbn Abbas (r.a)'den demiştir ki: Rasûlüllah (s. a) şöyle buyurdu:

1527]

"Lahd bizim için, şakk da başkaları içindir."
Açıklama

Lahd; yahut luht, kabrin kıble tarafını cenazenin boyuna göre ve cenazeyi içine alacak
şekilde oymaktır. Cenaze buraya konduktan sonra üzeri kerpiçlerle örülür.
Lahd; aslında meyletmek anlamına gelir. Bu oyuk kıble tarafına doğru meylettiği için
bu ismi almıştır.

Şakk: Kabrin dibini ölüyü kapsayacak şekilde dere gibi oymaktır. Cenaze buraya
konduktan sonra dört tarafına kerpiçler konarak üzeri kapatılır.

Hadis-i şerifte, lahdin müslüman cenazelerine, şakk'm da gayr-i müs-limlerin ölülerine
mahsus olduğu ifade edilmektedir.

İbn Teymiyye'ye göre, bu hadis-i şerifte günlük hayatımızdaki davranışlarımızdan,
cenazeyi kabre koymaya varıncaya kadar, her türlü davranışlarımızda, ehl-i kitabın
alameti olan davranışlardan kaçınmamız gerektiğine işaret vardır.
Bazıları bu hadise "Şakk, daha önce geçen ümmetler içindi. Lahd ise Muhammed
ümmeti içindir." şeklinde mana verirken, bir kısmı da "Lahd, biz peygamberlere, şakk
da ümmetlere mahsustur." diye mana vermişlerdir. Her ne kadar bu hadis-i şerif,
cenazeyi lahde koymanın şakka koymaktan daha faziletli olduğuna delalet etmekte ise



de, hadis-i şerifte cenazeyi şakka koymanın caiz olmadığına dair bir delalet yoktur.
Hatta İbn Mace'nin rivayet ettiği şu hadisten cenazeyi şakka koymanın caiz olduğu
anlaşılıyor: "Peygamber (s. a) vefat ettiği zaman, Medine'de lahit kazıcı bir adamla,
şakk kazıcı diğer bir adam vardı. Sahabiler: Biz Rabbimizden hayırlısını dileyerek
ikisine de haber gönderelim. Hangisi sonra gelirse onu bırakırız, dediler. Ve ikisine de
haber gönderildi. Lahid kazıcısı önce geldi. Bunun üzerine sahabiler, Peygamber (s. a)

[5281

için lahit kazdılar." Bu hadis, Rasûlu Ekremin sağlığında şakk kazılıp içine
cenazelerin defnedilmesine izin verdiğini ifade eder. Bu mevzuda İmam Nevevî
Mühezzeb şerhinde "Alimler, cenazeleri lahde koymanın da, şakka koymanın da caiz
olduğunda ittifak etmişlerdir" demiştir. Ancak fıkıh âlimlerinin pekçoğuna göre, yerin
sert ve lahd kazmaya elverişli olması halinde, cenaze için lahd kazmak, yumuşak olup
lahde elverişli olmaması halinde de şakk hazırlamak daha faziletlidir.
Dehlevî'ye göre, eğer bu hadisteki "Iena = bizim için" kelimesindeki "nabiz"
zamirinden maksat müslümanlar, "liğayrma = başkaları için" kelimesinden maksat da
hıristiyan ve yahudilerse, o zaman cenazeler için "lahd" kazmanın daha faziletli ve
hatta "şakk" hazırlamanın mekruh olduğunda şüphe yoktur.

Fakat "liğayrina = başkaları için" kelimesinden maksat, geçmiş ümmetlerse, o zaman
bu hadiste sadece cenaze defnetmek için lahdin şakktan daha faziletli olduğuna işaret
vardır. Fakat bu takdirlerin hiçbirinde cenazeleri lahde koymanın vacib, şakka

15291

koymanın da yasak olduğuna dair bir işaret mevcut değildir.
Bazı Hükümler

1. Kabirleri hazırlarken lahd (saptırma) yapmak müstehabdır. Lahd, şakk'dan daha
faziletlidir.

2. Ehl-i kitabın sembolü olan işlerde, onlara uymak ya da benzemek yasaklanmıştır.

3. Cenazeleri, şakka defnetmek caizdir. Bilhassa yer yumuşak olduğu zaman hiçbir

r5301

sakınca yoktur.

60-62. Cenazeyi Defnetmek İçin Kabre Kaç Kişi Girebilir?