I asked Rafi' b. Khadij about the lease of land for gold and silver (i.e. for dinars and dirhams). There is no harm in it, for the people used to let out land in the time of the Messenger of Allah (ﷺ) for what grew by the current of water and at the banks of streamlets and at the places of cultivation. So sometimes this (portion) perished and that (portion) was saved, and sometimes this remained intact and that perished. There was no (form of) lease among the people except this. Therefore, he forbade it. But if there is something which is secure and known, then there is no harm in it. The tradition of Ibrahim is more perfect. Qutaibah said: from Hanzalah on the authority of Rafi' .

Abu Dawud said: A similar tradition has been transmitted by Yahya b. Sa'id from Hanzalah.

(3834) İbn Ömer'den rivayet olunmuştur; dedi ki: Rasûlullah (s. a), (iki hurmayı)
birleştirerek yeme) yi yasakladı ve: "Ancak (sofrada bulunan yemek) arkadaşlarının

[2331

izin vermeleri müstesnadır" buyurdu.
Açıklama

İmam Nevevî bu hadisi açıklarken şu görüşlere yer veriyor: "Bu hadisteki iki hurmayı
birden yemekle ilgili yasağın hükmü üzerine ulema ihtilâfa düşmüştür. Bazıları bu
yasağın haram ifade ettiğini ileri sürerken, bazıları kerahat ifade ettiğini, bazıları da bu
yasağa uymanın âdabtan olduğunu ileri sürmüşlerdir. Doğrusu ise bu yasakla ilgili
hüküm, duruma göre değişir.

Eğer hurma sofrada bulunan kimselerin ortak malı ise sofrada bulunan cemaatin
tümünün rızası olmadıkça iki hurmayı birleştirerek yemek haramdır. Cemaatin
rızaları, açıkça söylemek yahut sarahat yerini tutacak bir karine veya nazı geçme gibi
bir şeyle olabilir. Hepsinin razı olup olmadığında şüphe varsa çifter çifter yemek
haramdır.

Yiyecek içlerinden birine ait olursa yalnız onun rızası şarttır. Onun rızasını almadan
ikişer yemek haramdır. Fakat yiyecek sahibinin ikişer ikişer yemesi caizdir. Bununla
beraber sofrada bulunan kimselerden izin alması müstehabtır. Eğer yiyecek azsa ev
sahibinin misafirlerle beraber, eşit olarak yemiş olmak için, ikişer ikişer yemekten
kaçınması iyi olur. Yemek artacak kadar çok ve acele yemeyi gerektiren bir işi varsa o
zaman ikişer ikişer yemekte bir sakınca yoktur. Ancak edeb, açgözlülük ifade eden bu
tür davranışlardan kaçınmayı gerektirir."

Hattâbî, "Hurmayı veya başka bir yiyeceği ikişer ikişer kaldırarak yemenin
yasaklanması, müslümanhğm ilk devirlerinde yiyecek sıkıntısı çekildiği dönemlere
aittir. Bugün bu sıkıntı geçtiğinden söz konusu yasak da yürürlükten kalkmıştır"
demişse de İmam Nevevî, Hattâbî'nin bu görünüşünü reddederek kendi görüşünün

12341

doğru olduğunu beyan etmiştir.

44. Bir Sofrada İki Sebze Ve Meyveyi Birlikte Bulundurmak